Motor chổi than là gì? Công dụng, cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Motor chổi than - Loại động cơ điện phổ biến, hoạt động dựa trên nguyên lý tương tác giữa từ trường, được sử dụng rộng rãi trong nhiều thiết bị. Dưới đây là tất tần tật các thông tin về thiết bị này! 

Motor chổi than là gì?

Motor chổi than là gì?

Motor chổi than hay động cơ chổi than là 1 loại động cơ điện sử dụng chổi than để truyền điện từ các nguồn điện tĩnh đến các phần tử quay của động cơ. Chúng là một trong những loại động cơ điện phổ biến nhất và được ứng dụng rộng rãi trong nhiều thiết bị điện tử và cơ khí.

Cấu tạo của motor chổi than

Motor chổi than có cấu tạo gồm các thành phần chính sau:

• Stator (Phần tĩnh): Là phần cố định của motor, có thể là nam châm vĩnh cửu hoặc cuộn dây tạo từ trường. Bộ phận này sẽ tạo ra từ trường giúp tương tác với từ trường của rotor để tạo ra chuyển động quay. Khi stator là cuộn dây, nó sẽ được gọi là động cơ cảm ứng.

• Rotor (Phần quay): Còn được gọi là armature, là phần quay của động cơ. Cuộn dây rotor được quấn quanh một lõi từ tính (thường là lõi thép). Khi có dòng điện chạy qua cuộn dây này, nó tạo ra từ trường để tương tác với từ trường của stator, khiến rotor quay.

Cấu tạo cơ bản của motor chổi than

• Chổi than: Được làm từ than chì với tính dẫn điện tốt và khả năng chịu mài mòn. Chổi than tiếp xúc với cổ góp để truyền dòng điện từ nguồn cung cấp đến cuộn dây rotor. Chổi than có thể bị mòn do ma sát với cổ góp, vì vậy cần được thay thế định kỳ.

• Cổ góp: Là một vòng tròn kim loại chia thành các phần (thanh dẫn) được gắn trên trục rotor. Cổ góp có nhiệm vụ đổi chiều dòng điện trong các cuộn dây của rotor khi nó quay, giúp đảm bảo rotor có thể quay liên tục mà không bị đảo chiều chuyển động.

• Vỏ: Vỏ bảo vệ bên ngoài thường được làm bằng kim loại hoặc nhựa chắc chắn. Vỏ này giúp bảo vệ các thành phần bên trong khỏi bụi bẩn và hư hỏng, đồng thời cũng có thể chứa các lỗ thông gió để tản nhiệt cho motor.

• Trục: Là phần kéo dài từ rotor, được kết nối với các thiết bị hoặc bánh răng để truyền động. 

Motor chổi than hoạt động như thế nào?

Motor chổi than hoạt động bằng cách dẫn dòng điện từ chổi than vào cổ góp, sau đó truyền vào các cuộn dây trên rotor, tạo ra từ trường. Rotor tạo từ trường này sẽ tương tác với từ trường của stator, làm rotor quay. Cổ góp liên tục đổi chiều dòng điện trong các cuộn dây khi rotor quay, giúp duy trì hướng quay cố định. Trục gắn liền với rotor chuyển động này thành công việc thực tế như quay cánh quạt hoặc vận hành máy. 

Cách thức hoạt động của động cơ chổi than

Trong quá trình vận hành, ma sát giữa chổi than và cổ góp gây ra tiếng ồn và nhiệt, đòi hỏi bảo trì định kỳ. Tuy nhiên, motor chổi than có lợi thế là tạo ra mô-men xoắn cao ngay khi khởi động.

=>>> Xem thêm: Tìm hiểu cấu tạo máy rửa xe cùng thương hiệu Kumisai nổi tiếng.

Phân loại motor chổi than

Motor chổi than được phân loại dựa trên nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cấu tạo, nguồn điện cấp, ứng dụng, một số đặc điểm kỹ thuật,... Dưới đây là những cách phổ biến:

1. Phân loại theo cấu tạo

• Motor chổi than một chiều: Sử dụng dòng điện một chiều (DC). Chổi than truyền dòng điện đến các cuộn dây trong rotor, tạo ra từ trường và làm rotor quay. Thường được sử dụng trong các thiết bị cầm tay, máy khoan, quạt, và các thiết bị điện gia dụng khác.

• Motor chổi than xoay chiều: Sử dụng dòng điện xoay chiều (AC). Tuy nhiên, motor này ít phổ biến hơn và thường có cấu tạo phức tạp hơn. Được sử dụng trong một số thiết bị công nghiệp, nhưng không phổ biến như motor DC.

2. Phân loại theo số pha

• Motor chổi than 1 pha: Chỉ có một cuộn dây hoặc một mạch điện, thích hợp cho các ứng dụng đơn giản, như quạt điện hay một số thiết bị gia dụng.

Motor chổi than 220V

• Motor chổi than 3 pha: Cấu tạo: Có ba cuộn dây được bố trí cách nhau 120 độ, cho phép tạo ra một từ trường quay, thường được sử dụng trong các ứng dụng công nghiệp và máy móc lớn, nơi cần mô-men xoắn cao và hiệu suất ổn định.

3. Phân loại theo tốc độ và cách điều khiển

• Motor chổi than tốc độ cố định: Tốc độ quay không thay đổi trong suốt quá trình hoạt động. Phù hợp với các ứng dụng không yêu cầu điều chỉnh tốc độ, như quạt hoặc bơm nước.

• Motor chổi than tốc độ biến đổi: Có khả năng điều chỉnh tốc độ quay bằng cách thay đổi điện áp hoặc dòng điện, thích hợp cho các ứng dụng cần điều chỉnh tốc độ như máy khoan, máy xay, và các thiết bị cơ khí khác.

4. Phân loại theo công suất

• Motor chổi than nhỏ: Có công suất thường dưới 100W, sử dụng trong các thiết bị nhỏ gọn như máy khoan mini, máy hút bụi và đồ chơi.

Các động cơ chổi than công suất từ nhỏ đến lớn

• Motor chổi than lớn: Có công suất trên 100W, thường được sử dụng trong các thiết bị công nghiệp, máy móc hạng nặng, và dụng cụ điện cầm tay chuyên dụng.

Ứng dụng thực tiễn của motor chổi than

Động cơ chổi than là một loại động cơ điện phổ biến, được sử dụng rộng rãi trong nhiều thiết bị và máy móc khác nhau. Dưới đây là một số ứng dụng thực tiễn phổ biến của động cơ chổi than:

1. Trong các thiết bị gia dụng

• Máy hút bụi: Motor chổi than được sử dụng để tạo ra lực hút mạnh, giúp máy hút bụi làm sạch hiệu quả trên nhiều bề mặt khác nhau.

Motor chổi than sử dụng trong máy hút bụi gia đình

• Máy xay sinh tố: Trong các thiết bị gia dụng như máy xay sinh tố, motor chổi than cung cấp khả năng quay tốc độ cao, giúp xay nhuyễn thực phẩm nhanh chóng.

• Máy sấy tóc: Motor chổi than trong máy sấy tóc giúp cung cấp luồng gió mạnh, hỗ trợ sấy khô tóc nhanh hơn.

2. Trong các công cụ điện cầm tay

• Máy khoan, máy cắt: Các công cụ cầm tay như máy khoan, máy mài, và máy cắt thường sử dụng motor chổi than vì khả năng cung cấp công suất cao, đảm bảo hiệu suất trong các công việc khoan cắt chính xác.

• Máy mài: Motor chổi than trong máy mài hỗ trợ tốc độ quay cao, giúp mài nhẵn bề mặt vật liệu nhanh chóng.

3. Trong các thiết bị công nghiệp

• Máy bơm: Động cơ chổi than được sử dụng trong các máy bơm nước, bơm hóa chất.

• Máy phát điện: Động cơ chổi than có thể được sử dụng làm máy phát điện nhỏ.

• Các thiết bị tự động hóa: Động cơ chổi than được sử dụng để điều khiển các van, cửa và các thiết bị tự động khác.

Motor chổi than sử dụng trong các sản phẩm máy rửa xe

• Máy rửa xe: Motor chổi than được ứng dụng trong các dòng máy rửa xe gia đình nhờ vào khả năng cung cấp áp lực nước mạnh, phục vụ cho việc làm sạch xe máy, ô tô và các bề mặt ngoài trời.

4. Đồ chơi điện tử

• Ô tô điều khiển từ xa: Motor chổi than được sử dụng trong các loại đồ chơi điện tử như ô tô, máy bay điều khiển từ xa, giúp cung cấp tốc độ cao và phản ứng nhanh nhạy cho thiết bị.

• Robot đồ chơi: Nhiều robot nhỏ gọn và thiết bị điều khiển từ xa sử dụng motor chổi than nhờ vào khả năng điều khiển linh hoạt và giá thành thấp.

Đặc điểm nổi bật của motor chổi than

Motor chổi than sở hữu các ưu và nhược điểm riêng biệt. Cụ thể như sau: 

1. Ưu điểm

• Motor chổi than có cấu tạo đơn giản và chi phí sản xuất thấp, làm cho các sản phẩm sử dụng loại motor này có giá thành cạnh tranh.

• Cấu tạo của motor chổi than đơn giản, dễ tháo lắp và sửa chữa. Khi chổi than bị mòn, việc thay thế dễ dàng và không tốn kém.

Motor chổi than có cấu trúc đơn giản, dễ tháo lắp và thay thế

• Motor chổi than có khả năng cung cấp mô-men xoắn cao ngay cả ở tốc độ thấp, phù hợp cho các ứng dụng cần lực khởi động mạnh như máy khoan, máy cắt, máy rửa xe và xe điện.

• Motor chổi than có khả năng thay đổi tốc độ nhanh chóng, điều này giúp kiểm soát dễ dàng khi sử dụng trong các thiết bị yêu cầu tốc độ thay đổi thường xuyên.

• Do công nghệ sản xuất motor chổi than đã phát triển từ lâu, việc tìm kiếm linh kiện thay thế và sửa chữa dễ dàng hơn. Loại motor này cũng có mặt trong nhiều thiết bị gia dụng và công nghiệp phổ biến.

2. Nhược điểm

• Chổi than bị mài mòn theo thời gian sử dụng, điều này làm giảm tuổi thọ của động cơ và yêu cầu thay thế chổi than thường xuyên, đặc biệt khi hoạt động trong môi trường khắc nghiệt.

• Khi hoạt động, motor chổi than thường phát ra tiếng ồn lớn hơn do sự tiếp xúc liên tục giữa chổi than và cổ góp, gây ra ma sát và rung động.

Motor chổi than dễ bị mài mòn theo thời gian

• Motor chổi than có hiệu suất thấp hơn do tổn hao năng lượng ở chổi than và sự mài mòn dần theo thời gian, làm giảm hiệu suất sử dụng năng lượng.

• Motor chổi than yêu cầu kiểm tra và bảo trì định kỳ để thay thế chổi than khi bị mài mòn và vệ sinh các bộ phận bên trong, đảm bảo hiệu suất hoạt động ổn định.

• Trong các ứng dụng cần hoạt động liên tục và đòi hỏi độ bền cao, motor chổi than không phải là lựa chọn tối ưu do nguy cơ hỏng hóc và yêu cầu bảo trì cao.

Chỉ dẫn cách sử dụng motor chổi than

Cách sử dụng motor chổi than cực kỳ đơn giản với các bước sau: 

• Bước 1: Đảm bảo nguồn điện cung cấp cho động cơ phù hợp với thông số kỹ thuật ghi trên nhãn động cơ (điện áp, tần số).

• Bước 2: Kết nối các dây dẫn của động cơ với nguồn điện theo đúng sơ đồ mạch điện.

Hướng dẫn chi tiết cách sử dụng motor chổi than

• Bước 3: Khi đã kết nối đúng, hãy bật nguồn điện để khởi động động cơ.

• Bước 4: Điều chỉnh tốc độ (nếu có), bởi nhiều động cơ chổi than có thể điều chỉnh tốc độ bằng cách thay đổi điện áp hoặc tần số. 

• Bước 5: Không nên quá tải động cơ, vì điều này có thể gây ra quá nhiệt và làm giảm tuổi thọ của động cơ.

• Bước 6: Khi không sử dụng, hãy tắt nguồn điện để bảo vệ động cơ.

=>>> Đọc thêm: Motor không chổi than: Cấu tạo, Nguyên lý hoạt động, Tiêu chí lựa chọn.

Bảng giá các dòng sản phẩm motor chổi than

Giá cả của động cơ chổi than có thể thay đổi tùy thuộc vào nhiều yếu tố như nhà sản xuất, công suất, điện áp, tốc độ, kích thước, tốc độ, tính năng đặc biệt, thời điểm mua,... Dưới đây là bảng giá các sản phẩm motor chổi than phổ biến nhất trên thị trường mà bạn có thể tham khảo: 

Địa chỉ cung cấp motor chổi than uy tín, chất lượng

Để mua motor chổi than uy tín và chất lượng, bạn có thể đến trực tiếp các cửa hàng chuyên cung cấp linh kiện điện máy, thiết bị công nghiệp như Kumisai Việt Nam,... Ưu điểm của việc mua trực tiếp là bạn có thể kiểm tra hàng hoá, nhận tư vấn từ người bán và đảm bảo hàng chính hãng. Đặc biệt, các cửa hàng này thường có chính sách bảo hành rõ ràng và hỗ trợ kỹ thuật sau khi mua.

Mua motor chổi than chính hãng tại các địa chỉ uy tín

Ngoài ra, bạn cũng có thể mua motor chổi than trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki,... Tại đây, bạn dễ dàng tìm thấy nhiều mẫu mã đa dạng với mức giá cạnh tranh. Hơn nữa, các sàn thương mại điện tử thường có các chương trình khuyến mãi, giúp tiết kiệm chi phí.

Những thông tin trên đây, chúng tôi mong rằng đã giúp bạn làm rõ các vấn đề liên quan đến motor chổi than. Từ đó thì có thể chọn mua được một sản phẩm phù hợp nhất với nhu cầu của mình!